
O σχολικός εκφοβισμός επηρεάζει έντονα την ψυχική υγεία των παιδιών που πιθανόν να χρειαστούν την υποστήριξη ειδικών
Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού λαμβάνει αυξανόμενες διαστάσεις και στην Ελλάδα, τόσο στις μεγάλες πόλεις όσο και στην περιφέρεια. Σε παλαιότερη έρευνα του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής βρέθηκε ότι το 8,5% των μαθητών πέφτει θύμα εκφοβισμού δύο ως τρεις φορές τον μήνα και το 16% εκφοβίζει άλλους με την ίδια συχνότητα.
Σύμφωνα με την κλινική ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια στην Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών (Αιγινήτειο Νοσοκομείο) και πρόεδρο της Δράσης για την Ψυχική Υγεία κυρία Ιλια Ν. Θεοτοκά, ο εκφοβισμός αφορά κυρίως λεκτικά πειράγματα, πειράγματα σεξουαλικού περιεχομένου, διάδοση φημών, ενοχλήσεις μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή ή κινητού τηλεφώνου.
Ενα στα τέσσερα αγόρια (24%) και το 8,3% των κοριτσιών «ήρθαν στα χέρια» τουλάχιστον τρεις φορές τον χρόνο. Περισσότεροι από έναν στους τρεις αναφέρουν ότι ο εκφοβισμός έγινε μέσω σελίδας κοινωνικής δικτύωσης. Το κοινό στοιχείο θυτών και θυμάτων είναι ότι εμφανίζουν ψυχολογικές διαταραχές.
Συγκεκριμένα, στους θύτες δεν αρέσει το σχολείο, κάνουν συχνές απουσίες και έχουν αυταρχικούς γονείς. Τα θύματα εμφανίζουν μειωμένη κοινωνικότητα και αναφέρουν δύσκολη επικοινωνία με τους γονείς τους.
«Σε πολλά λεγόμενα “καλά σχολεία” υπάρχουν επίσης υψηλά ποσοστά κακόβουλων πράξεων και σχολικού εκφοβισμού μεταξύ συμμαθητών. Οι συμπεριφορές αυτές δεν αντιμετωπίζονται με τον σωστό τρόπο, αγνοούνται, ή και καλύπτονται για διάφορους λόγους. Ενας από αυτούς είναι η ελλιπής εκπαίδευση στο θέμα αυτό των εκπαιδευτικών»τονίζει η κυρία Θεοτοκά.
Μελέτες έχουν δείξει – σημειώνει – ότι στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ το 60% των θυτών έχει μία καταδίκη ως τα 24 χρόνια. Οι καθηγητές παρεμβαίνουν σε ποσοστό 15% – 18%. Οι μαθητές αναφέρουν ότι μόνο το 25% των καθηγητών παρεμβαίνει, ενώ το 71% των καθηγητών θεωρεί ότι παρεμβαίνει πάντα.
«Χωρίς την υποστήριξη των καθηγητών, ο σχολικός εκφοβισμός δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί» επισημαίνει η κυρία Θεοτοκά.
Οπως σημειώνει, ο σχολικός εκφοβισμός επηρεάζει έντονα τα παιδιά, τα οποία νιώθουν άσχημα για αυτό και μπορεί να οδηγηθούν σε κατάθλιψη, φοβική ή αγχώδη διαταραχή, απώλεια ενδιαφέροντος για το σχολείο και επιθετική συμπεριφορά προς τους άλλους ή τον ίδιο τους τον εαυτό.
Τα θύματα μπορεί επίσης να οδηγηθούν σε σχολική αποτυχία, χρήση ουσιών και αλκοόλ και παραβατική ή εγκληματική συμπεριφορά.
Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς
- Αναπτύξτε την κοινωνικότητα του παιδιού σας (όταν κάποιος έχει φίλους, έχει καλύτερη εικόνα για τον εαυτό του).
- Ενθαρρύνετε το παιδί να έχει ενδιαφέροντα και χόμπι εκτός του σχολείου. Βοηθήστε το παιδί να βρει τομείς δραστηριότητας ή παρέες όπου θα νιώθει αποδεκτό και ασφαλές.
- Τονώστε την προσωπικότητα και τον αυτοσεβασμό του.
- Βοηθήστε το να αποκτήσει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Πείτε του να κοιτά τον συνομιλητή του στα μάτια και να μιλά δυνατά όταν χρειάζεται. Διαβεβαιώστε το ότι αυτή η συμπεριφορά μαθαίνεται.
- Βοηθήστε το να αναπτύξει δεξιότητες υπεράσπισης του εαυτού του, έκφρασης της προσωπικής του γνώμης και διαχείρισης δύσκολων καταστάσεων.
- Επίσης βοηθήστε το παιδί σας να αναπτύξει δεξιότητες ως προς τα θέματα φιλίας. Συζητήστε μαζί του τι κάνει κάποιον καλό φίλο.
- Τονίστε ότι οι φίλοι θα πρέπει να τον σέβονται και να τον εκτιμούν και κανείς δεν έχει το δικαίωμα να του φέρεται άσχημα.
Τι πρέπει να κάνουν οι εκπαιδευτικοί
- Συζητήστε ανοιχτά για αυτό το θέμα μέσα στην τάξη ή σε εκδηλώσεις που συμμετέχουν τα παιδιά. Η συζήτηση αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει υγιείς τρόπους αντιμετώπισης του θυμού.
- Διδάξτε τους την αξία της συνεργασίας, της φιλίας, της θετικής επικοινωνίας.
- Βάλτε τα παιδιά να περιγράψουν ένα περιστατικό και μιλήστε με όλους τους μαθητές για αυτό.
- Επιβραβεύστε το παιδί που συμμετείχε στην κουβέντα και αποκάλυψε σημαντικά πράγματα.
- Αναδείξτε στο παιδί τη σημασία να έχει επικοινωνία με τον δάσκαλο και εξηγήστε τη διαφορά του «μαρτυράω» από το «ζητάω» βοήθεια.
- Κάντε ξεκάθαρους τους κανόνες για το τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται.
- Οργανώστε δραστηριότητες ομαδικής δουλειάς (ανάπτυξη στενότερων σχέσεων, συμμετοχή σε αυτές και των παιδιών που είναι λιγότερο δημοφιλή).
- Να κάνετε συχνή χρήση του δημόσιου επαίνου.
- Αυξήστε την επίβλεψη στα διαλείμματα.